„Strategie kinestezyjne w przestrzeni tańca” – publikacja w ramach programu wydawniczego NIMiT

W recenzji publikacji dr hab. Danuta Kuźnicka, prot. IS PAN, pisze:

Podnosząc wartość rozprawy […] podkreślę śmiałe podjęcie złożonego tematu, związanego z analizą dokonań nowych, niebanalnych i artystycznie radykalnych. Niełatwo poddają się one krytycznemu oglądowi i jak wszystkie autentycznie twórcze gesty wymagają tematyzacji i kontekstualizacji. Tego właśnie w sprawny, przekonujący sposób dokonała autorka rozprawy. Czułym nakłuciem fachowego obserwatora wskazała na istotę mechanizmów, na których zbudowane zostały działania artystów, i nazywając je kinestezyjnymi strategiami, pokazała, jak budują przekaz. […] Precyzyjna, odnosząca się do subtelnych zjawisk narracja autorki osadzona została na dobrze przygotowanym gruncie. Stanowiła go prezentacja licznych prac z dziedziny m.in. nauk ścisłych i psychologii, które zreferowane w sposób jasny i logiczny stanowią kolejną wartość rozprawy. […] Nie ma wątpliwości, że śledząc zjawiska osadzone w ludzkim ciele, nie można nie sięgnąć po ich wyjaśnienia dostarczane przez współczesną naukę. Jednakże praca Lissowskiej-Postaremczak wydobywa jeszcze jeden istotny aspekt zagadnienia: oto między poszukiwaniami artystów i naukowców istnieją związki wzajemnych inspiracji, a taniec częstokroć staje się laboratorium wiedzy ścisłej. Rozważania autorki rozprawy budujące poziom meta nad dyskursem sztuki i nauki przynoszą nową wiedzę i w cenny sposób oświetlają współczesny paradygmat poznania. Podkreślmy przy tym, że jest to tylko jeden z wymiarów szerszych perspektyw, jakle otwiera praca. Ukazuje ona bowiem nie tylko przeobrażenia w obszarach refleksji usystematyzowanej, ale generalnie przekształcenia kultury. która w centrum zainteresowania stawia coraz wyraźniej indywidualne doświadczanie, cielesność i procesualność w miejsce normatywnej racjonalności, intelektu i formy.

***

Spis treści:

Podziękowania

Wstęp

Część I Teoretyczne konteksty kinestezji

Rozdział 1 Kinestezja w wybranych ujęciach teorii tańca, filozofii i psychologii

Zmysł ruchu

Wewnętrzna mimikra

Propriocepcja

Kinestezja w analizie ruchu. Systematyzujące ujęcie kinestezji

Kinestezja w krytyce tańca

Kinestetyczna empatia

Kinestezja w społecznym i poznawczym kontekście tańca

Współdzielone poznanie

Kinestezja w psychologii ekologicznej i myśli enaktywistycznej

Fenomenologia percepcji w kontekście badań nad percepcją kinestetyczną

Myślenie wzrokowe

Myślenie w ruchu (thinking in movement) – fenomenologia tańca w ujęciu Maxine Sheets-Johnston

Rozdział 2 Kinestezja w świetle neurologicznych i neurokognitywnych badań nad tańcem

Neurony lustrzane

Kinestetyczne symulacje

Neurony lustrzane w badaniach nad tańcem

Watching Dance

Problematyka badań neurokognitywnych w kontekście spektaklu tańca

Taniec jako laboratorium poznawcze

Sensorium

Część II Kinestezja w praktykach tańca

Rozdział 1 Praktyki somatyczne

Początki podejścia somatycznego

Technika Alexandra

Ideokineza (Ideokinesis)

Eutonia

Metoda Feldenkraisa

Laban Bartenieff Movement System (LBMS)

Body-Mind Centering (BMC)

Paradygmat somatyczny w rozwoju tańca.

Rozdział 2 Improwizacja

Podsumowanie

Część III Strategie kinestezyjne w przestrzeni tańca

Strategie kinestezyjne – próba nakreślenia pola

Uwrażliwienie

Redukcja ruchu

Ograniczenia percepcji/deprywacja sensoryczna

Blokada wzroku

Przygotowanie sensoryczne

Performans percepcyjny

Media interaktywne/strategie interaktywne

Poszerzenie ruchu w przestrzeni wirtualnej

Poszerzenie ruchu w sferze dźwięku – udźwiękowienie/ sonifikacja ruchu

Choreografia soniczna/instalacje choreoauratyczne

Choreografia interdyscyplinarna/choreograficzne otoczenie

Taniec w poszerzonej rzeczywistości (AR).

Teleobecność. Wirtualne zapośredniczenie w doświadczeniu ciała

Taniec w immersyjnej wirtualnej rzeczywistości

Zakończenie

Bibliografia

***

dr Regina Lissowska-Postaremczak – teatrotożka, badaczka i krytyczka tańca, kuratorka. Absolwentka Wiedzy o Teatrze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w Instytucie Teatru Sztuki Mediów obroniła doktorat z obszaru badań nad tańcem Posiada tytuł magistra nauk humanistycznych (UAM) oraz magistra sztuki (Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie) Wykładowczyni w Zakładzie Tańca Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz w Zakładzie Tańca Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu. W 2021 roku otrzymała stypendium twórcze Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na badania w obszarze tańca i filmu Stypendystka programów Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca (2013, 2023) oraz Narodowego Centrum Kultury (2020) Od 2012 roku jest członkinią Polskiego Forum Choreologicznego. Jako kuratorka specjalizuje się w programach filmowych łączących taniec i film, współpracując regularnie min z Short Waves Festival (od 2014 r.), Fundacją Artystyczną PERFORM (od 2018 r.) oraz międzynarodowo z licznymi festiwalami i instytucjami kultury w Europie i Ameryce Północnej. Brała udział w wielu międzynarodowych projektach naukowych i artystycznych, m.in. w Polsce, Niemczech, we Francji, Belgii i Austrii, Najbardziej interesują ja interdyscyplinarne badania na styku sztuk performatywnych i nauk społecznych oraz tańca, filmu i nowych mediów.

***

Wydawcą książki jest Fundacja Artystyczna PERFORM. Publikacja została współwydana przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca w ramach programu „Program wydawniczy 2023” i współfinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.