Jakub Jakowicz / Łukasz Chrzęszczyk | Scena Muzyki Polskiej

Repertuar:

Artur Malawski – Andante i Allegro na skrzypce i fortepian
Artur Malawski – Mazurek na skrzypce i fortepian
Grażyna Bacewicz – Kołysanka na skrzypce i fortepian
Grażyna Bacewicz – Partita na skrzypce i fortepian
Henryk Mikołaj Górecki – Sonatina w jednej części op. 8 na skrzypce i fortepian
Henryk Mikołaj Górecki – Mała fantazja op. 73 na skrzypce i fortepian
Krzysztof Penderecki – II Sonata na skrzypce i fortepian

Notka od artystów:

Na program dzisiejszego koncertu składają się dzieła czwórki kompozytorów reprezentujących dwa pierwsze pokolenia polskich twórców urodzonych w XX wieku – starszych nieco Artura Malawskiego (1904 – 1957) i Grażyny Bacewicz (1909 – 1969), oraz dwójki rówieśników – Henryka Mikołaja Góreckiego (1933 – 2010) i Krzysztofa Pendereckiego (zm. 2020). Łączą ich wszystkich przeszło dwie dekady dzielenia wspólnej rzeczywistości, obfitującej w wydarzenia niezwykle doniosłe i odciskające niepodważalne piętno na sposobie postrzegania świata. Jednocześnie każde z twórców w zupełnie indywidualny sposób usytuowało się zarówno w owym świecie, jak i w historii polskiej muzyki.

Artura Malawskiego można dziś nazwać wielkim nieobecnym życia koncertowego, kroniki doceniają go przede wszystkim jako pedagoga; utwory skrzypcowe są przy tym w ramach jego dorobku zjawiskiem poniekąd marginalnym (co może wydawać się ciekawe, gdyż Malawski właśnie jako skrzypek – podobnie jak Bacewicz i Penderecki – rozpoczynał swoją muzyczną ścieżkę) – spośród dojrzałych kompozycji na ten instrument zachowały się, oprócz Andante e Allegro i Mazurka, jedynie Burleska (1940) i dwa utwory oparte na tematach Feliksa Janiewicza. W każdej z nich słychać jednak barwny i na wskroś indywidualny muzyczny język kompozytora, wyciągający jakby konsekwencje z wynalazków Szymanowskiego przy pomocy przebogatego inwentarza zjawisk obecnych we współczesnej mu muzyce.

Nieobecności na afiszach nie można zarzucić Grażynie Bacewicz, rzadko jednak w programach koncertów odnajdują się dwie kompozycje włączone w dzisiejszy repertuar, choć obie należą do jej ostatnich utworów skrzypcowych, w których niepodrabialny styl kompozytorki krystalizuje się w najdojrzalszej formie. W każdym z nich czyni to przy tym zgoła inaczej – w Kołysance ujmuje szczerością i prostotą, w Particie porywa intensywnością i rozmachem.

Henryk Mikołaj Górecki i Krzysztof Penderecki wdarli się na karty historii muzyki jako twarze rewolucyjnej awangardy, wzniecającej niespotykane dotąd emocje (i kontrowersje) na estradach całego świata; utwory włączone do niniejszego programu nie mają jednak z tym etapem ich twórczości zbyt wiele wspólnego. Górecki, choć jako jedyny z wykonywanych dziś kompozytorów skrzypkiem nie był, na skrzypce pisał często i chętnie na każdym etapie swojego życia. Miniaturowa Sonatina w jednej części to w zasadzie młodzieńczy, neoklasyczny eksperyment, późniejsza o cztery dekady Mała Fantazja wpisuje się z kolei w jego zwrot w stronę minimalizmu, niezwykle charakterystycznego w swojej szczerej emocjonalności.

„U Malawskiego wszystkiego się nauczyłem” – rzucił w 2018 roku w PR2 Krzysztof Penderecki, który właśnie pod kierunkiem pierwszego z bohaterów dzisiejszego koncertu spędził większość kompozytorskich studiów w krakowskiej PWSM, spinając niejako klamrą niniejszy program. Podobnie jak w przypadku kompozycji Góreckiego jego II Sonata na skrzypce i fortepian nie wpisuje się bynajmniej w zbiór jego kompozycji awangardowych, zamknięty symbolicznie w 1974 r. Przebudzeniem Jakuba i przypieczętowany późniejszym stwierdzeniem, iż „muzyki nie można zaczynać od początku. Można tylko kontynuować”. II Sonata kontynuuje więc w ramach swojej monumentalnej, symfonicznej wręcz formy niezliczoną ilość wątków zaczerpniętych z najrozmaitszych rozdziałów historii muzyki, czyniąc to oczywiście w sposób niepozostawiający wątpliwości co do tożsamości kompozytora. Niewiele jest w najnowszej historii muzyki sonat na skrzypce i fortepian wyposażonych w porównywalny arsenał środków wyrazu i artystyczną siłę rażenia, zaś przyczyny jej względnie niewielkiej obecności na estradach doszukiwać można się chyba tylko w gargantuicznej skali zawartych w jej partyturze wykonawczych trudności. Pewnym jest jedynie, że narracji owego dzieła w programie niniejszego koncertu kontynuować już nie sposób.

Jakub Jakowicz

Gry na skrzypcach uczył się u swojego ojca Krzysztofa Jakowicza, pod którego kierunkiem studiował w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Był również ostatnim uczniem jednego z twórców polskiej szkoły skrzypcowej, prof. Tadeusza Wrońskiego.

Jakub Jakowicz jest laureatem pierwszych nagród na konkursach skrzypcowych w Lublinie (1993), Wattrelos we Francji (1995) i Takasaki w Japonii (1999). W 2001 r. został jednym z trzech zwycięzców Międzynarodowej Trybuny Młodych Wykonawców w Bratysławie, organizowanej pod auspicjami Europejskiej Unii Radiowej i Międzynarodowej Rady Muzyki UNESCO. Jest także laureatem Paszportu „Polityki” za rok 2003. W 2007 r. otrzymał nagrodę „Orfeusz” podczas Festiwalu „Warszawska Jesień”, zaś w roku 2018, w uznaniu za wybitny wkład w upowszechnienie muzyki Witolda Lutosławskiego, został uhonorowany Medalem 100-lecia urodzin kompozytora, przyznawanym przez Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego.

Artysta nosi tytuł doktora habilitowanego sztuk muzycznych. Uczy gry skrzypcowej na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie oraz w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Gra na instrumencie Braci Gand (Paryż, 1859), dzięki uprzejmości Fondation Jerzy Semkow.

Łukasz Chrzęszczyk

Pianista, solista i kameralista, absolwent Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasach fortepianu prof. Piotra Palecznego i kameralistyki fortepianowej prof. Mai Nosowskiej

Jest laureatem ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów pianistycznych i kameralnych, jak m.in. Grand Prix, I Nagroda w kategorii duetów skrzypce – fortepian i wszystkie nagrody specjalne I Międzynarodowego Konkursu Muzyki Kameralnej im. Ludwiga van Beethovena w Lusławicach. Występował m .in. w Het Concertgebouw w Amsterdamie, siedzibie NOSPR w Katowicach, filharmoniach w Bratysławie, Mediolanie, czy Warszawie – z towarzyszeniem Orkiestry Symfonicznej FN.

W lutym 2018 roku uzyskał stopień doktora sztuki. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Kameralistyki macierzystej uczelni.