„Wariacje Kolbergowskie”: dodatek „Tygodnika Powszechnego”

EDYTORIAL: Anna Niedźwiedź: Spotkania

CZ. I: OJCIEC ZAŁOŻYCIEL

Wojciech Józef Burszta: Trzy Życia Oskara Kolberga
Portret Oskara Kolberga, jako twórcy źródłowych podstaw etnologii i folklorystyki polskiej, ale i pozytywisty, który fascynował się kulturą wsi nawet wtedy, gdy przestała ona odpowiada romantycznym mrzonkom o jej rzekomej i szlachetnoci i „starodawności”.

Dariusz Czaja rozmawia ze Zbigniewem Benedyktowiczem: Nasze Macondo
Rozmowa o nowym spojrzeniu na twórczość Oskara Kolberga, o odkrywaniu przez młode pokolenie, które poszukuje w antykwariatach jego książek, uczy się grać i śpiewać zapisana przez niego muzykę.

Grażyna Kubica: Szlachetne ciotki i siostry Kolberga, czyli o kobietach w antropologii
Antropolożki wkraczające w XIX wieku w przestrzeń publiczną wystawiały się na cięgi ze strony tracących monopol kolegów. Musiały się charakteryzować determinacją i uporem, aby nie dać się zniechęcić do swej aktywności.

KALENDARIUM KOLBERGA

CZ. II: NA POCZĄTKU BYŁA MUZYKA

Piotr Dahlig: Muzyka na żywo
Artykuł o suściźnie muzykologicznej Kolberga, który pozostawił nam swego rodzaju „fotografie” kulturowe – migawki, które zatrzymały tysiące pieśni i melodii obecnych oraz ponawianych w codziennym życiu w dynamicznym, zmiennym użytkowaniu.

Rozmowa z Gustawem Juzalą i Justyna Cząstką-Kłapytą: Śpiew między światami
Rozmowa z mówią etnologami, badaczami ludowych tradycji muzycznych o doświadczeniu wspólnoty i jednocześnie namacalnym, pierwotnym i zmysłowym doświadczenie własnego ciała we wspólnym śpiewie i tańcu.

Andrzej Muszyński: Cisza nad polską wsią
Esej o trwaniu i zaniku elementów kultury ludowej na podkrakowskiej wsi.

CZ. III: SPOTKANIA Z OBCOŚCIĄ

Alina Cała: Portrety obcego
Artykuł o świecie żydowskim, cygańskim (oraz innych narodowości), który dla polskich chłopów z XIX w. był lustrzanym odbiciem – ale „na opak”, jak w krzywym zwierciadle – ich własnej rzeczywistości.

Dorota Siwor: Podróżując do źródeł
Artykuł o tradycji jaką był przekaz ustny, opowieści wiejskich gawędziarzy, zastępujący książki będacy swoistą literaturą ludu.

Rozmowa z członkami grupy Kolektyw Terenowy: Wsie. Nie jedna, nie dwie
Rozmowa o etnografii, animacji i sztuce z członkami grupy badawczej Kolektyw Terenowy.

CZ. IV: W STRONĘ ZMYSŁÓW

Rozmowa o kulinariach: Od jadła chłopskiego do chłopskiego jadła
Rozmowa z Grażyną Ewą Karpińską, Ewą Nowiną-Sroczyńską i Aleksandrą Krupą-Ławrynowicz, badaczkami kulturowych przygód kulinariów o tym, co naprawdę jedzono na opisanej przez Kolberga polskiej wsi i co dziś kultura robi z jedzeniem, zwłaszcza tradycyjnym?

Piotr Korduba: Państwo ludowe
Artykuł o słynnej Cepelii, która powstała już po wojnie, i jej celach: „zastosowaniu” – czy raczej: „przystosowaniu” – kultury ludowej do potrzeb mieszkańców miast.

Rozmowa z prof. Zbigniewem Liberą: Wielokropek Kolberga
Rozmowa o moralności dawnej wsi oraz o rozwiązłości – piętnowanej w XIX-wiecznych – społecznościach wiejskich, której nie chcieli też widzieć ówcześni etnografowie, romantycznie zafascynowani ludem, co jednak nie oznacza, że jej nie było.

Dodatek pod redakcją Anny Niedźwiedź i Marcina Żyły powstał we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca, Uniwersytetem Łódzkim i Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.