Budowa liry korbowej „Wiosna"

Projekt budowy liry korbowej „Wiosna” autorstwa Magdaleny Filim-Kościółek powstał w ramach VI edycji programu Instytutu Muzyki i Tańca „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych”.

Indywidualne warsztaty budowy liry korbowej z udziałem Magdaleny Filim-Kościółek – ucznia i Lucjana Kościółka – mistrza odbywały się w okresie od 16 maja do 15 czerwca 2017 roku w Krasnem.

Animacja z budowy instrumentu
(zdjęcia, montaż: Magdalena Filim-Kościółek, utwór i wykonanie – Lucjan Kościółek)

Lucjan Kościółek

Jest muzykiem samoukiem, kompozytorem oraz lutnikiem. Zainteresowanie muzyką towarzyszyło mu od dziecka. Naukę gry rozpoczął od gitary klasycznej, sięgając po coraz to nowe instrumenty, z którymi spotykał się, najpierw przypadkowo by następnie uczynić je świadomym wyborem. Zaliczają się do nich m.in. skrzypce, gitara klasyczna, fortepian, lira korbowa.

Pierwsze tajniki budowy instrumentów zgłębiał on w warsztacie Mistrza Stanisława Wyżykowskiego gdzie zapoznał się z technologią drewna, jego wykorzystaniem oraz obróbką w celu zapewnienia możliwie najlepszego brzmienia budowanego instrumentu. Poznał rodzaje drewna, ich właściwości oraz niezmienność sprawdzonych reguł w zakresie sztuki lutniczej.

Kontynuacją nauki u Mistrza Wyżykowskiego jest samodoskonalenie nabytych umiejętności w zakresie budowy instrumentów, rozwiązywanie napotkanych problemów technicznych, kreatywność zarówno przy wykonywaniu poszczególnych elementów jak również samych instrumentów. Doskonałym przykładem owej kreatywności są wykonane przez niego liry korbowe, odznaczające się niebanalnym, harmonijnym kształtem, płynną linią, piękną kolorystyką oraz brzmieniem. Cały proces jest od początku do końca jego dziełem; od pomysłu poprzez projekt do wykonania.

Do instrumentów wykonywanych przez Lucjana Kościółka zaliczają się: skrzypce, lira korbowa, viola da gamba, surdynka.

Zajmuje się on również naprawą i renowacją instrumentów, które uległy częściowemu zniszczeniu wskutek działania czasu, czynników atmosferycznych lub niewłaściwego użytkowania, przechowywania. Wynika to z wszechstronnej wiedzy w zakresie budowy i działania różnych instrumentów. Do takich, którym dał „drugie życie” należą: kontrabasy, wiolonczele, skrzypce, altówki, harfy, gitary.

Lucjan Kościółek jest jednym z niewielu kontynuatorów sztuki lutniczej na Podkarpaciu. Z tego tytułu zapraszany był do udziału w wielu produkcjach dotyczących budowy instrumentów ludowych jako ważnego elementu tożsamości kulturowej i narodowej. Zaliczają się do nich m.in „Dzika Muzyka”; program realizowany przez TVP czy „Zapisane w terenie…” część projektu „Międzypokoleniowa Sztafeta Folkowa. Badania Terenowe” realizowanego przez Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie.

Lucjan Kościółek jest corocznie zapraszany do udziału w takich wydarzeniach jak:
– Targowisko Instrumentów – Wszystkie Mazurki Świata (Warszawa)
– Festiwal Rozstaje (Kraków)
– Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych (Kazimierz Dolny)
– Festiwal Narol.Arte im. Pana, Wójta i Plebana (Narol)

Magdalena Filim-Kościółek

Ukończyłam Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Rzeszowie na kierunku snycerstwo. Rzeźba i obróbka drewna towarzyszyła mi przez pięć lat i została zwieńczona dyplomem; rekonstrukcją w drewnie (płaskorzeźba) części fresku „Fryz Beethovena” Gustava Klimta. Wybrany przeze mnie fragment przedstawiał damę z lirą (symbolizującą „Odnalezienie spełnienia w poezji”).

Podczas 5-letniej edukacji rozwijałam w sobie zdolność szerokiego zastosowania tego szlachetnego i wdzięcznego materiału jakim jest drewno; jego wykorzystanie od najprostszych funkcji: budulca narzędzi i sprzętów, po czysto artystyczne zastosowanie w rzeźbie i płaskorzeźbie. Następnym naturalnym krokiem wydało mi się doświadczenie i zrozumienie jak zwykły, z pozoru budulec przekształcić można w instrument, bez pomocy którego nie byłaby możliwa muzyka. Ten ostatni aspekt, dotąd brakujący w mojej edukacji udało mi się zrealizować poprzez projekt „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych”.

Źródło: dokumentacja programu
Zdjęcia: dokumentacja programu, zdjęcie miniatury – Piotr Baczewski