W grudniu 2023 roku polonez – tradycyjny taniec polski – został wpisany na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. To wyjątkowe wyróżnienie stanowi wyraz uznania dla bogactwa i żywotności polskiej tradycji tanecznej, a zarazem zobowiązanie do jej ochrony, dokumentowania i przekazywania kolejnym pokoleniom. Wpis dotyczący poloneza był wspólnym dziełem wielu środowisk – koordynowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa, przy współpracy ekspertów zajmujących się dziedzictwem niematerialnym, zespołów tanecznych, instytucji kultury i organizacji pozarządowych.
W celu realizacji zobowiązań wynikających z wpisu Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej i Wojewódzkich Kuratoriów Oświaty, przeprowadził ogólnopolskie badanie diagnostyczne „Polonez w szkołach”. Badanie zostało zrealizowane w 2024 roku przez firmę Biostat i miało na celu rozpoznanie obecności i funkcjonowania poloneza w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych – sposobów jego nauczania, kontekstów, w jakich jest prezentowany, oraz znaczenia przypisywanego mu przez nauczycieli i uczniów.
Badanie objęło szkoły ze wszystkich województw i spotkało się z ogromnym odzewem środowiska oświatowego. Już w pierwszych dniach ankietę wypełniły setki szkół, co potwierdza, że polonez pozostaje żywym elementem szkolnych tradycji, nierozerwalnie związanym z ważnymi momentami wspólnotowego przeżywania – od uroczystości pożegnania absolwentów po szkolne święta i wydarzenia artystyczne.
Zebrane dane, opracowane przez firmę Biostat, stanowią cenne źródło wiedzy o tym, jak dziedzictwo taneczne funkcjonuje w praktyce edukacyjnej. Raport stanowi nie tylko diagnozę obecnego stanu, lecz także punkt wyjścia do planowania dalszych działań na rzecz popularyzacji i ochrony poloneza w środowisku szkolnym.
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca składa podziękowania Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwu Edukacji Narodowej, wszystkim kuratoriom oświaty, a także szkołom i nauczycielom, którzy wzięli udział w badaniu i przyczynili się do jego realizacji. Dzięki ich zaangażowaniu powstał obraz bogatej i różnorodnej praktyki, dzięki której polonez pozostaje ważnym elementem wspólnej pamięci i tożsamości.
Wydawca: Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
dyr. Lech Dzierżanowski
Realizacja badania BIOSTAT Centrum Badawczo-Rozwojowe na zlecenie Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca. Sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kierownictwo projektu badawczego Polonez w szkołach: Magdalena Zalipska, Mariusz Żwierko
Opracowanie raportu: Beata Dyrska, Bartosz Olcha, Piotr Wojciechowski
Redakcja merytoryczna NIMiT: Magdalena Zalipska, Mariusz Żwierko, dr Maria Opałka
Opracowanie graficzne: BIOSTAT Centrum Badawczo-Rozwojowe i Beata Początek Okładka: Beata Początek
Na zdjęcia: tancerze Teatru Tańca Uniwersytetu Warszawskiego WARSZAWIANKA, dr hab. Klaudia Carlos-Machej, prof. UMFC, Tomasz Pawłowski
fot. B’cause Film Productions
Zrealizowano w ramach projektu badawczego „Polonez w szkołach”
Partnerzy projektu: Ministerstwo Edukacji Narodowej
© Narodowy Instytut Muzyki i Tańca 2025. Wybrane prawa zastrzeżone.
Niniejsza publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowa (CC BY-NC 4.0). Dozwolone jest kopiowanie, rozpowszechnianie i adaptowanie materiału w celach niekomercyjnych, pod warunkiem podania autorstwa i źródła. Wykorzystanie komercyjne wymaga uprzedniej zgody wydawcy.
ISBN 978-83-66522-35-0
Publikacja cyfrowa
Sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
ul. Tamka 3, 00-349 Warszawa
nimit.pl
kongrestanca.pl
tance.edu.pl
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15, 00-071 Warszawa
gov.pl/web/kultura