Wspomnienie o Teresie Chylińskiej (1931–2025)
30 września 2025 roku odeszła Teresa Chylińska – wybitna polska muzykolożka, edytorka i badaczka twórczości Karola Szymanowskiego, której praca naukowa i popularyzatorska przez siedem dekad wyznaczała standardy muzykologii w Polsce i poza jej granicami.
Urodzona 20 czerwca 1931 roku w Wojciechowicach, dzieciństwo spędziła w Warszawie, a od 1944 roku była związana z Krakowem. To właśnie tu ukończyła studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, z którym później związała całe swoje zawodowe życie. Już od 1954 roku pracowała w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, gdzie przez ponad trzy dekady kształtowała obraz polskiej edytorstwa muzycznego. Równocześnie, od 1970 roku, prowadziła wykłady z historii muzyki polskiej w Instytucie Muzykologii UJ, a także zajęcia z historii edytorstwa muzycznego na Akademii Muzycznej w Krakowie.
Była niezwykle aktywna w życiu środowiskowym: w latach 1968–1979 pełniła funkcję sekretarza Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, była członkiem Związku Kompozytorów Polskich oraz Międzynarodowego Towarzystwa Muzykologicznego, a od 1979 roku – prezeską Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Od 1985 do 1988 roku była członkinią Rady Naukowej Towarzystwa im. Fryderyka Chopina, a od 1997 roku – członkinią Zarządu Fundacji im. Karola Szymanowskiego i jury Nagrody jego imienia.
Całe życie zawodowe Teresy Chylińskiej było nierozerwalnie związane z postacią Karola Szymanowskiego – jego twórczością, biografią, epoką. Była redaktorem naukowym monumentalnej edycji źródłowo-krytycznej dzieł kompozytora oraz edytorem jego pełnej korespondencji. Opracowała trzytomową monografię Karol Szymanowski i jego epoka, wydała książki Karol Szymanowski. Romans, którego nie było? Między Tymoszówką i Wierzbówką oraz Jak Karol Szymanowski pisał książkę o sobie. Jej prace – zarówno edytorskie, jak i popularyzatorskie – stanowią fundament współczesnej wiedzy o jednym z najwybitniejszych twórców polskiej muzyki XX wieku.
Dla kilku pokoleń muzykologów, studentów i badaczy była mistrzynią, autorytetem i przewodniczką. Jej wiedza, precyzja, dbałość o detal i wrażliwość na kontekst historyczny uczyniły z jej dorobku punkt odniesienia dla wszystkich zajmujących się muzyką polską XX wieku.
Za swoją działalność otrzymała liczne nagrody i odznaczenia – m.in. Nagrodę Miasta Krakowa, Nagrodę im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku, Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, Nagrodę im. Karola Szymanowskiego, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Medal Uniwersytetu Jagiellońskiego „Plus ratio quam vis”, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Nieustannie wierna swojej misji, do ostatnich dni życia pozostawała czynna zawodowo – z pasją i skrupulatnością przygotowywała do druku opracowanie własnej, dotąd niepublikowanej korespondencji z kompozytorem Romanem Palestrem.
Odeszła uczona, której praca odmieniła sposób, w jaki rozumiemy twórczość Karola Szymanowskiego i muzykę XX wieku.